Saturday, June 9, 2018

خامنه ای چه کارهایی را دیگر انجام نمی دهد؟




خامنه ای چه کارهایی را دیگر انجام نمی دهد؟
فرامرز داور - ایران وایر
آیت الله علی خامنه ای  آخرین سال از دهه سوم رهبری خود بر نظام جمهوری اسلامی ایران را آغاز کرده است. طی نزدیک به ۳۰ سال حکومتداری، آقای خامنه ای رفتارهایی را از نظر شکلی در پیش گرفت و به رویه ای برای خود بدل کرد که در میان رهبران جهان ها کم و بیش منحصر به فرد است. به طور مثال آقای خامنه ای در طی دوره رهبری خود هرگز به سفر رسمی خارجی نرفته و حتی دعوت ملک عبدالله پادشاه پیشین عربستان سعودی را برای سفر زیارتی حج رد کرده است. با مقام های خارجی که به ایران سفر می کنند در حد شاه، رئیس جمهور و نخست وزیر یا در موارد کمی روسای مجلس، دیدار می کند اما به طور معمول به وزرا به طور مستقل وقت ملاقات نمی دهد. گفت و گوی تلفنی با هیچ  مقام یا رهبر خارجی انجام نمی دهد به طوری که سال ۹۰ درخواست سلطان قابوس، پادشاه عمان برای مکالمه را رد کرده است.

رهبر جمهوری اسلامی به جز در زمان شرکت در انتخابات و انداختن رای اش به صندوق، که خبرنگار صداوسیما در برابر او حاضر می شود و توصیه اش به مردم ایران را جویا می شود، خود را در برابر پرسش نماینده هیچ رسانه ای قرار نمی دهد. در حالی که برای درگذشت افراد کمتر شناخته شده در حلقه های نزدیک به قدرت پیام تسلیت عمومی صادر می کند، در زمان درگذشت چهره های ملی ایران که برای شهروندان ایرانی محترم و مهم اند، پیام و واکنشی نشان نمی دهد. برای موفقیت های فرهنگی و هنری بین المللی و عموم پیروزی های ورزشی زنان یا موفقیت های ورزشی مردانی که با کشورهایی همچون آمریکا رقابت نمی کنند، پیام تبریک صادر نمی کند. در محل هیچ جمع و جلسه دولتی و حکومتی مثل مجلس خبرگان رهبری حاضر نمی شود بلکه اعضای این مجالس و مجامع به دفتر او می روند. حتی برای افتتاح دوره چهار ساله مجلس شورای اسلامی، پیام می دهد اما به محل مجلس نمی رود. آقای خامنه ای ۷۹ ساله  در ۲۹ سال حکومت خود بر ایران، برخی از عادت شخصی و شیوه های مدیرتی اش را به رویه های جاری حکومتداری در نظام جمهوری اسلامی بدل کرده اما در سال های اخیر برخی از این سنت ها و رویه های قدیمی اش را تغییر داده یا دیگر به آن عمل نمی کند.
 دیگر نماز جمعه اقامه نمی کند
آقای خامنه ای از زمان آیت الله روح الله خمینی و با حکم او امام جمعه تهران است. بقیه امامان جمعه تهران عنوان موقت دارند. آقای خامنه ای در قریب این ۳۰ سال رهبری، عنوان امام جمعه تهران را هم برای خود حفظ کرده و تا چندی پیش هم سالی چند بار به مناسبت های مختلف نماز جمعه پایتخت ایران را اقامه می کرد اما مدت هاست که دیگر از این تریبون سخنرانی نکرده است. حجت الاسلام تقوی،‌ رئیس سابق شورای سیاستگذاری ائمه جمعه که در واقع مدیر برنامه ریزی نماز جمعه های سراسر ایران  است علت خودداری آیت الله خامنه ای را سختگیری گروه محافظانش عنوان کرده و گفته بود در دو سال اخیر برای اقامه نماز در یکی از جمعه های ماه رمضان از او خواسته بودند که بیاید اما رهبر ایران این درخواست ها را رد کرده: «ایشان یک نفر هستند و کل جهان اسلام… ایشان فرمودند من بیایم برای مردم زحمت ایجاد می‌شود. تیم حفاظت و انتظامات سخت می‌گیرند و در رفت ‌و آمد مردم تاثیر گذاشته می‌شود. مطلب ایشان این بود که مردم در زحمت می‌افتند». آخرین باری که آقای خامنه ای در نماز جمعه تهران حاضر و نماز به امامت او برگزار شده چهاردهم بهمن ۱۳۹۰ یعنی بیشتر از ۶ سال پیش است.
به سفرهای استانی نمی رود
آیت الله خامنه ای فردی علاقمند به سفر است. اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ۱۳۶۸ نوشته است  که در نوروز این سال که آیت الله خمینی تصمیم به برکناری حسینعلی منتظری از قائم مقامی رهبری می گیرد، آقای خامنه ای در سفر نوروزی مشهد بوده که تلفنی او را از این تصمیم و بحران پیش رو با خبر می کند اما رئیس جمهور وقت تا دو روز دیگر هم در سفر می ماند. پس از انتخاب آقای خامنه‌ای به جانشینی آیت الله خمینی، یکی از نگرانی ها رهبر جدید اجبار به حضور مداوم در تهران و کم شدن سفرهایش است چنانکه هاشمی رفسنجانی نوشته آیت الله خامنه ای از «یکنواخت شدن زندگی اش» به او گلایه کرده  و می گوید به دنبال تنوع بیشتری در برنامه های روزانه اش است. آیت الله خامنه ای از ابتدای دوره رهبری اش در ۲۹ سال پیش به طور متوسط سالی دو سفر استانی می رفت و در جریان این سفرهای عموما یک هفته ای، به اکثر شهرهای بزرگ استان سر می زد و در آنجا سخنرانی های عمومی انجام می داد اما چند سالی که دیگر این رویه را ترک کرده است. آخرین باری که آیت الله خامنه ای سفر استانی انجام داده مربوط به مهرماه ۱۳۹۱ که به استان خراسان شمالی سفر کرد. در این سفر بود که او برای اولین بار یک از عملکرد خود یعنی سیاست کنترل جمعیتابراز ناخرسندی کرد و از بابت آن از پیشگاه خدا و مردم عذرخواهی کرد. آقای خامنه ای به روال هر سال تعطیلات نوروزی را در مشهد سپری می کند و اگر حادثه ای مثل زلزله واقع شود از محل آن هم بازدید می کند اما اکنون بیشتر از ۵ سال است که سفرهای استانی را تعطیل کرده است. تیرماه سال ۹۲، ۲۱۷نفر از نمایندگان مجلس در نامه ای از او خواستند که سفرهای استانی را مجددا انجام دهد ولی با واکنش مثبت رهبر مواجه نشد.
پایین آمدن از بالکن بیت رهبری
آیت الله خامنه ای مدت هاست که در سخنرانی هایش در بیت رهبری یا همان حسینیه امام خمینی، دیگر از روی بالکن سخنرانی نمی‌کند. این محل پس از انتخاب او به رهبری توسط محسن رفیقدوست از چهره های نظامی و فرماندهان سپاه پاسداران برای دیدارهای عمومی رهبر جدید ساخته شد. سخنرانی از بالکن شبیه آنچه که آیت الله خمینی در جماران انجام می داد، سال ها توسط آیت‌الله خامنه ای انجام می شد اما اکنون مدت هاست که او از طبقه همکف برای حاضران سخنرانی می کند و دیگر به بالکن نمی رود. گفته می شود برخی از نزدیکان و دوستداران آیت الله خامنه ای به او پیشنهاد کرده بودند که برای ایجاد فضایی نزدیک تر با حضار و کاستن از فاصله ای که میان او از بالکن و مردم در طبقه پایین به نمایش در می آید، رهبر در محلی نزدیک تر به جمع سخنرانی کند. دیدار با گروهی از مردم نجف آباد که تهران آورده شده بودند در یکی از آخرین روزهای سال ۱۳۹۴ آخرین حضور آقای خامنه‌ای در بالکن بیت رهبری برای سخنرانی است. از این پس تمامی سخنرانی ها آیت الله خامنه ای در میان جمعیت در بیت رهبری، روی سکویی پوشیده شده از زیلو در طبقه همکف بیت او برگزار می شود.
رویه صدور احکام تغییر کرده
قانون اساسی ایران اختیارات وسیعی به رهبر جمهوری اسلامی ایران داده که از جمله این اختیارات عزل و نصب مقام های لشکری و کشوری همچون فرماندهان نظامی و انتظامی، رئیس قوه قضائیه، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس سازمان صداوسیما، روسای بنیادها و فقهای شورای نگهبان قانون اساسی است.  طی دو دهه اول دوره رهبری، آقای خامنه ای برخی رویه ها را در انتصابات خود رعایت می کرده است. از جمله این که عموما در احکام انتصاب، مدت زمان ۵ سال را ذکر می کرده است.  فرماندهان ارتش و سپاه و نیروی انتظامی (پلیس)، اعضای مجمع تشخیص همواره برای یک دوره ۵ ساله منصوب می شدند. در سال های اخیر آقای خامنه ای در موارد متعددی از ذکر مدت زمانی برای احکام  انتصاباتش عموما خودداری یا در برخی موارد حتی با پایان دوره افراد در سمت های مختلف، جانشینان آنها را به تاخیر منصوب کرده است.  به طور مثال حکم انتصاب عبدالعلی علی عسگری، رئیس سازمان صداوسیما بدون اینکه مدت زمان ریاست او در حکم آمده باشد، صادر شد یا اعضای جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس و دبیر آن، ماه ها پس از پایان دوره قبلی و در حالی که مجمع در وضعیتی بلاتکلیف قرار داشت، منصوب شدند. انتصاب مجدد اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی در سال ۱۳۸۹ هم در حکم او دو سال قید شده بود که با رویه آقای خامنه ای همخوانی نداشت اما علیرغم این رهبر ایران جانشین اسماعیل احمدی مقدم را ۴ سال بعد یعنی دو سال پس از انقضای دوره فرماندهی او، صادر کرد.
به سئوالات دانشجویان در دانشگاه ها پاسخ نمی دهد
آیت الله خامنه ای به طور معمول سالی چند بازدید از دانشگاه های افسری و نظامی دارد. این دیدارها معمولا برای حضور در مراسم فارغ التحصیلی و اعطای سردوشی است. آقای خامنه ای در این برنامه ها، از رژه نظامی سان می بیند یا در صبحگاه شرکت می کند و پس از سخنرانی و اعطای سردوشی به فارغ التحصیلان برگزیده، مراسم پایان می گیرد. در سال های قبل و متراکم از هر وقت دیگر بیشتر در دهه دوم حکومتداری او که با هشت سال ریاست جمهوری محمد خاتمی همزمان بود، آیت الله خامنه ای به دیگر دانشگاه های عمدتا مستقر در تهران هم سر می زد و ضمن بازدید از فضاهای آموزشی و دیدار با اعضای هیات علمی در جمع دانشجویان سخنرانی می کرد و به سئوالات آنها جواب می داد. بازدید و حضور در جمع دانشجویان دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی)، دانشگاه امیرکبیر (پلی تکنیک) و دانشگاه صنعتی شریف از جمله این نمونه هاست. علیرغم سخنرانان از پیش انتخاب شده، در مواردی در این جلسات پرسش و پاسخ، سئوالات صریحی هم از رهبر ایران پرسیده یا انتقادات کم سابقه ای در حضور او مطرح می شد. این جلسات خارج از بیت رهبری مدت هاست که دیگر برگزار نمی شود و آقای خامنه ای به این صورت در میان دانشجویان حاضر نشده است. آخرین حضور او در جمع دانشجویان در محل دانشگاه اردیبهشت سال۸۶ در دانشگاه فردوسی مشهد است.